Samen Systemisch Werken
Samen Systemisch Werken
Veel gestelde vragen
Wat is systemisch werk eigenlijk?
Systemisch werk is een werkvorm waarbij niet alleen de mens zelf, maar het totale systeem waarbinnen iemand functioneert in bekeken wordt. Het gaat over sociale systemen, zoals bijvoorbeeld een familie, een organisatie, een vereniging, een maatschappij enz.
Alle sociale systemen blijken aan een aantal wetmatigheden te moeten voldoen, zoals een juiste ordening, om goed te kunnen functioneren. Als er ergens in een systeem (bijv. een familie) een disbalans is ontstaan, kan dat zijn uitwerking hebben op verschillende individuen binnen dat systeem. Zo kan een depressie of het steeds vastlopen van relaties, mogelijk een oorzaak hebben in iets dat al veel eerder bij voorouders is ontstaan. Omdat dit bijna altijd onbewust is, zijn er interventies nodig (bijvoorbeeld door middel van een opstelling) om de balans weer te herstellen.
Wat is een familieopstelling?
Een familieopstelling is een werkvorm waarbinnen belastende patronen, die in een familie kunnen voorkomen, zichtbaar gemaakt worden.
De cliënt die voor een familieopstelling komt, zit vaak (onbewust) gevangen in zo’n patroon. In een opstelling kunnen belastende patronen zichtbaar gemaakt worden en kunnen er door de begeleider interventies gedaan worden. Zo kan de cliënt los komen van deze patronen.
Wat kan een opstelling mij laten zien?
- Het kan je bevrijden van belemmerende patronen, zowel privé als in het werk.
- Het helpt je om in een gezonde verbinding komen met je ouders, kinderen of andere familieleden.
- Het kan je inzicht geven in familieconflicten en hoe daar op een goede manier mee om te kunnen gaan.
- Het kan je duidelijkheid geven over je partnerrelatie. Is verbinding en liefde (weer) mogelijk?
- Het kan je inzicht geven over het wel of niet aangaan van een partnerrelatie.
- Je (weer) verbonden voelen met andere mensen en met het leven.
- Het kan je helpen om je draai of het doel in je leven te vinden.
- Het kan je inzicht en een impuls geven in je werksituatie of eigen bedrijf.
- Het kan je inzicht geven, en beweging brengen in onverklaarbare gevoelens van angst, verdriet, woede, schuldgevoelens of het gevoel er niet bij te horen.
- Het kan inzicht geven en beweging brengen in verslavingen of in overheersende seksuele gevoelens.
- Het kan je helpen wanneer je last hebt van depressies, een psychische aandoening of suïcidale neigingen hebt, en hier heel graag meer grip op en inzicht in wil krijgen
- Als je last hebt van fysieke klachten of een chronische ziekte en nog niets echt geholpen heeft.
- Het kan je inzichten geven als lid van een samengesteld gezin, waarbinnen je spanningen en problemen ervaart.
- Het kan verheldering geven aan iedereen die al veel persoonlijk werk heeft verricht maar het gevoel heeft nog niet bij de kern te zijn uitgekomen.
- Ook kan het verhelderende inzichten geven aan ouders die een vraag kunnen inbrengen voor hun kind dat vastloopt en/of moeilijk uit belemmerende patronen kan komen, thuis of op school. Het kind hoeft overigens zelf niet bij de opstelling aanwezig te zijn.
Moet ik een duidelijke vraag hebben?
Als je een eigen opstelling wilt doen is een duidelijke vraag niet nodig, is die er wel dan is dat ook goed. Belangrijker is dat er iets is waar je mee zit, waar je in vastloopt.
De vraag, het thema, dat wat jou belemmert, daar waar jij tegenaan loopt in het leven dient voor jou belangrijk te zijn. Ook wanneer dat ‘alleen maar’ een gevoel is, zoals bijvoorbeeld schaamte, angst, depressie, onzekerheid.
Ook kunnen vragen werk gerelateerd (stress, burn-out) en ziekte gerelateerd zijn, of met thema’s zoals adoptie en/of samengestelde gezinnen.
Hoe weet ik wat ik moet doen als representant?
Het bijzondere van familieopstellingen is dat representanten niets hoeven te kunnen of te weten.
Wanneer je als representant uitgenodigd wordt om een plek in de ruimte te vinden, word je ‘bewogen’. Het is moeilijk voor te stellen als je dat nog nooit ervaren hebt en tevens ook bijzonder om te ervaren. Je wordt bewogen naar een bepaalde plek toe (of je blijft bewegen), je kan naar de grond getrokken worden, je kan gaan wankelen, allerlei emoties ervaren (verdriet, boosheid, angst).
Ook kan je ineens iets weten over een andere representant of over het familiesysteem wat je eigenlijk niet kan weten. Je ervaart het via je lichaam en je geest.
We weten niet hoe het mogelijk is dat dit zo werkt. Fijn om te weten is dat iedereen dit kan, én dat het ongevaarlijk is. Ook al kun je veel ervaren tijdens het representeren, wanneer je er weer ‘uitstapt’ is het voorbij. Wanneer je dan toch nog het een en ander blijft voelen, zijn dat bijna altijd je eigen thema’s die mee resoneren, en dus van jou zijn. En dat is ook niet zo gek, want we hebben bijna allemaal dezelfde thema's waar we mee worstelen.
Moet mijn familie erbij zijn?
Nee, je familie hoeft daar niet bij aanwezig te zijn.
Wanneer we de familie opstellen, gebruiken we representanten voor je familieleden. Representanten hebben geen voorkennis van de persoon die ze representeren en kunnen daardoor heel zuiver waarnemen wat er in de diepte speelt, waar het echt over gaat.
Als bijvoorbeeld je echte moeder in de opstelling zou staan, worden haar eigen trauma’s vaak niet zichtbaar uit zelfbehoud, en zonder dat ze zich daarvan bewust is. Een representant ervaart juist die verborgen trauma’s en hoeft dit niet in te houden. Dit geeft een veel objectiever beeld van wat zich werkelijk afspeelt (de realiteit).
Hoeveel opstellingen heb ik nodig?
Zo gemiddeld hebben de meeste mensen genoeg aan één tot drie opstellingen (in totaal), maar het kunnen er ook meer zijn.
Het hangt er ook van af hoe ‘belast’ je bent, hoeveel trauma’s je hebt opgelopen in het leven.
Over het algemeen brengt één opstelling al veel inzicht en beweging teweeg, dat heeft tijd nodig om te bezinken.
Een opstelling brengt vaak een proces op gang, en dat proces heeft ook zijn eigen tijd nodig. Te snel een opstelling erna doen zou dat proces kunnen verstoren. Wanneer na verloop van tijd het proces lijkt te blokkeren, is het misschien de juiste tijd om weer een opstelling te doen.
Kan ik een opstelling voor iemand anders doen?
Dat kan, maar uitsluitend wanneer die persoon daar expliciet toestemming voor gegeven heeft.
Kan ik een opstelling voor mijn kind doen?
Een ouder kan en mag altijd een opstelling doen voor haar of zijn kind. De leeftijd van het kind maakt niet uit (tussen 0 en 83...). Het is niet nodig dat beide ouders aanwezig zijn bij een opstelling voor een kind en het kind zelf hoeft ook niet bij de opstelling aanwezig te zijn. Een opstelling voor een kind kan zowel plaatsvinden in een groep als individueel.
Ik wil kijken naar mijn relatie, moet mijn partner daar ook bij aanwezig zijn?
Het beste is het wanneer de partner daarbij aanwezig is, maar het kan ook zonder. Wanneer de partner er toestemming voor geeft kunnen we ook naar zijn of haar deel van het thema of probleem kijken. Wanneer de partner géén toestemming geeft, kun je alleen naar je eigen deel van het relatiethema of probleem kijken. En ook dat kan heel veel inzicht geven.
Zijn familieopstellingen te combineren met andere vormen van therapie?
Jazeker. Ik kan geen therapie bedenken die conflicteert met familieopstelling.
Hoe verder na een opstelling, is er nazorg?
Het is na een opstelling altijd mogelijk om contact met mij op te nemen om een en ander nog na te bespreken.
Worden familieopstellingen vergoed door de ziektekostenverzekeringen?
Nee
Wanneer is een familieopstelling af te raden?
Bij psychische aandoeningen en het gebruik van psychofarmaca (zoals bijvoorbeeld anti-psychotica) is het wellicht raadzaam om met de behandelende arts te overleggen of een familieopstelling op dit moment een goed idee is. Ik zie verder geen andere redenen.
Is een familieopstelling vaag?
Een opstelling is een zeer concrete werkvorm. Niemand weet precies hoe een opstelling nu eigenlijk werkt en dat maakt het ontastbaar. Toch kan een representant in een opstelling nauwkeurige informatie geven over de persoon die gerepresenteerd wordt. Het is bijzonder dat het kan en dat we op deze manier zeer zuiver informatie krijgen en patronen kunnen doorbreken. Ook al weten we niet hoe het werkt, we kunnen er gelukkig goed mee werken.
Vergelijk het maar met zwaartekracht. Het is nog steeds niet zeker hoe dat werkt, maar desondanks kunnen we het zeer goed waarnemen én er mee werken…